مدرسه سرمايه گذاري و مشارکت داود ندیم
امروزه موضوع دستیابی به درآمدهای پایدار و مستمر به عنوان اصلی ترین نیاز شهرداریهای کشور با با در نظر گرفتن افزایش نیازهای شهری و شهروندی و توسعه شهرها مطرح است . افزایش بی رویه ساکنین شهرها از یک سو و وسعت و تنوع نیازهای فرهنگی ، اجتماعی ، تفریحی و رفاهی از سوی دیگر موجب گردیده تا در شرایط رکود ساخت و ساز و درآمدهای ناشی از صدور پروانه های ساختمانی و عوارض پرداختی از سوی مردم عاملی است که شهرداریهای کشور را به سمت تعریف درامدهای جدید و پایدار در بخشهای مختلف سوق داده است .
درآمدهایی که با اتکاء به آنها بتوان با برنامه ریزیهای بلند مدت سیمای توسعه شهرها را در ۱۰ تا ۲۰ سال آینده ترسیم نمود و شتاب توسعه کمی و کیفی زندگی در شهرها را به واسط آن افزایش داد .
از جمله اصلی ترین راهکارهای دستیابی به این مهم قدم گذاشتن شهرداریهای کشور در مسیر مشارکت و جذب سرمایه گذاریهای بخش خصوصی است .
بخش خصوصی به عنوان اصلی ترین محرک توسعه اقتصادی همواره از جایگاه بارزی در ایجاد ارزش افزوده و درآمدهای ملی و منطقه ای برخوردار است . حضور این بخش در حوزه عمران و توسعه شهری بارقه ی امیدی است برپیکره شهرداریها تا بتوانند با استفاده از ظرفیتهای اقتصادی و تکنولوژیکی بخش خصوصی پاسخگوی نیازهای شهروندان باشند .
دستیابی به چنین هدف متعالی در پیکره فرسوده شهرداریها که از یکصد سال گذشته تاکنون با یک سرفصل درآمدزایی مشخص و خدمات روتین فعالیت می نموده اند ؛ امری است بسیار دشوار که صدالبته با اتخاذ تدابیری از سوی سازمان شهرداریها می توان زمینه سازی لازم برای ایجاد درآمدهای پایدار با مشارکت بخش خصوصی را انجام داد :
ساختار سازی : ایجاد ساختار مشارکت و سرمایه گذاری با لحاظ تجارب کشورها و شهرهای توسعه یافته جهان موضوعی است که در ابتدای امر می بایست در شهرداریها انجام شود . ساختاری که بتواند با حفظ منافع شهرداریها ، عوامل تاثیرگذار در جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی و انتظارات آنها را تامین نماید .
تدوین فرآیندهای مشخص : ترسیم فرآیندهای واحد و مشخص با لحاظ کاهش بروکراسی های اداری و نیز شفافیت مراحل کاری نیز از اهم انتظارات بخش خصوصی در سرمایه گذاریهاست که متاسفانه هم اکنون هر یک از شهرهای ایران اسلامی بر اساس سلیقه و تفکرات شخصی شهرداران و نیز اعضای شورای اسلامی شهرها ، از فرآیندهای متفاوت و مختلف بهره می برند .
فرهنگ سازی : ایجاد فرهنگ درآمدزایی آن هم از نوع پایدار و دائمی موضوعی است که نیازمند یک پوست اندازی زیربنایی در شهرداریهاست .تغییر فرهنگ منفعت طلبانه سازمانی با استفاده از منابع و درآمدهای عمومی به فرهنگ دستیابی به سود جمعی در شهر ها و در کنار شهروندان یک تفکر جدید است که می بایست با برگزاری دوره های آموزشی ، برگزاری تورهای اقتصادی ، کارگاهها و سمپوزیومهای علمی در شهرداریها نهادینه گردد .
تدوین نقشه راه : تدوین استراتژیهای علمی و عملی در حوزه های عمران و توسعه شهری از دیگر نیازهای دستیابی شهرداریها به درآمدهای پایدار است .نقشه ای که در آن پتانسیلها و ظرفیتهای هر یک از مناطق شهری با لحاظ نیازهای آن منطقه مورد استخراج قرار گرفته و برنامه اقتصادی شهرداری برای توسعه آن مناطق به واسطه سرمایه گذاری بخش خصوصی در کوتاه مدت و بلند مدت تدوین و مورد اجرا قرار گیرد .
بازتعریف منابع درآمدی : نیازهای بیکران جامعه در هزاره سوم و مطرح گردیدن واژه های جدید در دانشنامه های توسعه از جمله جهان شهرها و مادرشهرها همگی حاکی از آنند که نیازهای شهری تغییر یافته اند و همزمان با ایجاد توسعه در بخشهای مختلف ، نیازهای جامعه بشری در شهرها نیز روزبه روز در حال گسترش اند . بنابراین مبرهن است که در شرایط کنونی شهرداریها می توانند به عنوان یک بنگاه اقتصادی پویا در تمامی حوزه های خدماتی ، تولیدی ، ورزشی و هر آنچه که این سیستم را در دستیابی به توان اقتصادی بالا برای ارائه خدمات شهری منطبق با نیازهای عصر حاضر یاری نماید ؛ حضور داشته باشند .
در کل چنین به نظر می رسد شهرداریهای کشور در شرایط فعلی و جهت پاسخگویی به نیازهای شهری چاره ای جز تعریف منابع درآمدی جدید پایدار ندارند و این مهم محقق نخواهد شد مگر با ایجاد ساختار منسجم ، فرآیند محور و تربیت نیروی انسانی متخصص در حزه های اقتصادی تا قافله توسعه شهرها را با تمسک به چشم اندازهای توسعه ای کوتاه مدت ، میان مدت و بلند مدت به سرمنزل مقصود برسانند .
بهنام درخوشی
کارشناس مسائل اقتصادی
